De HBS – nostalgische herinnering

Vaak denk ik nog terug aan de HBS, het pretentieuze onderwijsinstrument van de zestiger jaren, met een streberig, doch realistisch ambitieniveau, dat ongelooflijk veel begaafde mensen heeft voortgebracht. Ik had de eer, maar dat besef komt pas veel later, om daar zo’n jaar of zeven door te brengen, waarbij de sixties borg stonden voor veel leut, gein en ondeugden, ingepast in het tijdbeeld van toen, en met terugwerkende kracht ook best braaf en gehoorzaam, zeker in de christelijke versie van Aalten en omgeving, waar ik een groot deel van mijn vrije tijd mocht doorbrengen. In 1964 werd door de toenmalige directeur, een stevig gereformeerd heerschap, een leerling van school gestuurd omdat de haartjes met veel trekwerk tot op het oor reikten en dat was in die tijd volgens de lezing van de Vries de grootste doodzonde in deze door duivels – lees: beatgroepjes –  bezette tijdspanne. Een door hem als massaal nihilisme bestempeld dansfeestje gaf aan dat de Times weliswaar changin’ waren, maar nog niet zo heel hard. Het de facto inrammen van lesstof vond nog ongebreideld plaats en zorgde in elk geval, hoe je het ook wendt of keert, voor veel kennis van taal en andere basisvaardigheden, al had je daar destijds geen enkele weet van.

De lesmethoden waren orthodox, en varieerden van wrijven met a4’tjes langs je oren – dat bevorderde je Franse uitspraak –  door ‘flikker’ Nico Berkelaar (zou nu direct een #metoo tot gevolg hebben) tot het gooien met asbakken door de 1,49 meter korte leerkracht biologie Wijbrands. De lessen van Keizer, ketting-Gaulloise-rokende leraar aardrijkskunde en de bralpartijen van boerenlul Keuper (Duits) werden afgewisseld door de sessies met Eli Mandemakers, een volkomen schizofrene maar briljante scheidekundeleraar, de ongelooflijk cynische leraar Nederlands van Triest en een gymleraar die helaas meestal de brugoefeningen en andere ellende belangrijker vond dan een gewoon potje volleybal. De Hogereburgerschool bezocht je niet zo maar. Daar ging wat voorbereiding aan vooraf. Het laatste jaar van het basisonderwijs werden kandidaten geselecteerd, die in staat werden geacht de HBS-jaren te doorstaan. Daarvoor moesten een halfjaar lang op zaterdagochtend extra lessen worden gevolgd, barbaarse praktijken, maar dat besef je pas later. Rekenen en taal, de toelatingseisen, waren strak geregisseerd en hadden in mijn geval dus tot resultaat dat ik een drietal jaren samen met de onbereikbare vrouwen Neeltje en Ineke naar de Engelse lessen van Bade en de prachtige historische verhalen van Kok mocht luisteren. Vanaf klas 3 ging er iets helemaal mis, sierden vijf drieën, twee vieren en twee vijven mijn eindrapport, met als verzachtende omstandigheid dat we 14 vakken(!)  hadden met in elk geval voldoendes voor tekenen en gymnastiek, verloor ik eerder genoemde meiden uit het oog en onderwees ik mezelf vooral in een aantal bijzaken, die weinig van doen hadden met het beoogde onderwijs. De cola en patat van cafetaria Bulten – ik hoor en ruik nog My Generation uit de jukebox knallen – liggen nog vers in het geheugen en maakten in snel tempo plaats voor alcoholische versnaperingen. Met Sjoerdje en andere sympathieke, losse meiden deden we stiekem anatomische les en de eerste concerten van de Golden Earrings en het Half Grown van Gerhard brachten het muzikale hart op hol. Nostalgie uit een tijd van nozems, provo’s, Puchs en Kreidlers. Ach ja, nog een mooi momentje: Tweede Kamertje spelen met CHU-lid Schuring (vak: Staatsinrichting) en uiteindelijk, na 7 jaar zwoegen lag ie daar: mijn diploma HBS-A met slechts één vijfje. Mooie school, mooi instituut, ondanks alles, ondanks veel gemierenneuk, ondanks de christelijkheid, ondanks sommige leraren, ondanks soms heel erge klasgenoten, maar ook met tafelgenoot Gerhard die achtereenvolgens Mr. Dr en Professor werd, Geert die burgemeester van Leeuwarden zou worden en Ineke, die het schopte tot Hoofdcommissaris. Zoete herinneringen aan een halve eeuw geleden, geweldig!

See you.